Dünyanın en eski şehri Şanlıurfa’da, gizemli mağaralar keşfedilmeyi ve turizme kazandırılmayı bekliyor.
Tektek Dağları üzerinde bulunan Senem Mağaralarında, Hristiyanlığın ilk yüz yıllarından kalma kaya oyma yapılar ve mimari kalıntılar mevcut.
Şanlıurfalı Araştırmacı / Fotoğrafçı Sadık Alican, Senem Mağaralarını görüntüledi.
Alican’ın objektifinden Sanem Mağaraları ve tarihi…
Köy içinde bir tepe üzerinde üç katlı kesme taşlı yapının saray veya manastır olduğu düşünülmektedir.
Büyük Senem Mığar Köyü'ndeki mevcut mimari kalıntılar ve kayadan oyma yapılar, burasının Hıristiyanlığın ilk yüzyıllarında önemli bir merkez olduğunu göstermektedir.
Köy içerisindeki tepe üzerinde yer alan, kesme taşlardan yapılmış üç katlı anıtsal yapının bir manastır ya da saray kalıntısı olduğu tahmin edilmektedir. Bu yapının doğu cephesinin kuzey kesimindeki yuvarlak kemerli kapının kemer silmeleri M.S. 435'e tarihlenen Urfa'daki Aziz Stefanos Kilisesi'nin ( Ulu Cami -Kızıl kilise ) Karanlık Sokak'a açılan avlu kapısı ile büyük benzerlik göstermektedir.
Ayrıca Senem Mağara'daki bu kapının içerisinde bulunan ikinci kapının lentosu ortasındaki akantus yapraklı dairesel rozet, yine Aziz Stefanos Kilisesi'nin Yıldız Meydanı'na açılan avlu kapısı lentosundaki rozet ile üslûp benzerliğine sahiptir.
Bütün bunlara dayanarak Senem Mağara yapılarını V. yüzyıl başlarına tarihlemek mümkündür.
Bu anıtsal yapının kuzeyinde, kayalara oyulmuş kiliseler yer almaktadır. Bu kiliselerden birinin kayadan oyulmuş saçağına (sundurma) V. yüzyıl Bizans Sanatı özelliklerini yansıtan haç motifleri, antrolac'lar (düğümler), hayat ağacı motifleri, baklava dilimleri, bir vazodan çıkan üzüm salkımlı asma dalları ve simetrik kuş motifleri işlenmiştir.
Süslemeli bu saçağın doğusuna bitişik büyük bir kaya mezarı yer almakta, ayrıca üç katlı anıtsal yapı ile kaya kilise arasındaki kayalık zeminde, tahrip edilmiş kaya mezarları dikkati çekmektedir.
11 km. güneydeki Soğmatar'ın M.Ö. 400-M.S. 200 yılları arasında Paganistlerin merkezi olmasına karşın, Senem Mağara'nın bölgedeki Hıristiyan Süryânilerin önemli merkezlerinden biri olduğu anlaşılmaktadır. Zira, Soğmatar'da tanrısal gücü olduğuna inanılan gök cisimlerinin heykelleri yerine, Senem Mağara'da Hıristiyanlığın sembolü haç motiflerine yer verilmiştir.
Kaynaklar ;
1-ŞURKAV Yayınları 27
Uygarlığın Doğduğu Şehir Şanlıurfa Kitabı
2-Arkeolojide Şanlıurfa Kitabı
3-Wikipedia
Fotoğraflar ve Araştırma : Mehmet Sadık Alican
