Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) mücadelesine ilişkin, "Yeni vaka sayılarımızdaki düşüş, başarı grafiğimizdir. Dün binin biraz üzerinde olan bu sayı, binin altına düştüğünde, bu düşüş, nihai başarının işaret fişeği olacaktır." dedi. Koca, Bilkent Yerleşkesi'nde videokonferasla gerçekleşen Koronavinüs Bilim Kurulu Toplantısı'nın ardından düzenlenen basın toplantısında açıklamalarda bulundu. Kovid-19 pandemisiyle 9 haftadır mücadele edildiğini vurgulayan Koca, mücadelenin bir seferberlik içinde gerçekleştiğini söyledi. Koca, salgına karşı alınan tedbirlerin toplum tarafından kabul gördüğünün altını çizerek, "Mücadelede bütün taraflarının iş birliği, herkesin kendi sorumluluğunu üstlenme ciddiyeti bize başarı getirdi. Koronavirüse karşı mücadelemiz, yakın dönemlerdeki en büyük seferberliğimizdir." diye konuştu. Bu süreçte atılan ve mücadelenin anahtarı olan adımın, salgının etkisinden korunmak için evlere çekilmek olduğuna dikkati çeken Koca, sözlerine şöyle devam etti: "Halen kontrollü bir şekilde devam eden bu sürecin mottosu şuydu, 'Hayat eve sığar.' Salgın bize bazı kısıtlar getirirken, bazı özgürlük alanlarımızı büyüttük. Artık evlerimizin, bu savaşı hiç risk almadan kazandığımız yerler olduğunu biliyoruz. Evlerimiz bize aile saadeti, hayatın ve kişisel hürriyet alanının biricikliği kadar sağlık güvenliğini vadediyor. Sağlık güvenliği, içinde bulunduğumuz dönemin en önemli tarafıdır. Sağlık güvenliği pandemi koşullarında dünyanın ve hayatımızın yeni ve temel kavramlarından biri olacaktır. Bugün, geride bıraktığımız 9 haftalık mücadelenin, tek tek ama hep birlikte uyguladığımız tedbirlerin sonuçlarını alıyoruz. Çilesiz tedbir olmaz, yeri geliyor çileye de katlanıyoruz ama koronavirüse karşı verdiğimiz tedbir esaslı bu mücadele, zorluğu en az mücadeledir. Günlük hayatımızdan fedakarlık yapmak suretiyle verdiğimiz bu mücadele, pek çok insanın hastalığa karşı bizzat mücadele etme mecburiyetini önlemiştir, önlemeye de devam etmektedir. Ev hayattır. Ev hastalığa karşı hayat olmaya devam edecektir." "Dünya, virüsten tam olarak kurtulacağımız tarihi bilemiyor" Koca, el birliğiyle yürütülen mücadelenin sonuçlarını anlatmaya ihtiyaç olmadığını çünkü koronavirüse karşı verilen mücadelenin karnesinin her akşam paylaşıldığını vurguladı. "Yeni vaka sayılarımızdaki düşüş, başarı grafiğimizdir. Dün binin biraz üzerinde olan bu sayı, binin altına düştüğünde bu düşüş, nihai başarının işaret fişeği olacaktır." değerlendirmesinde bulundu. Bakan Koca, şunları kaydetti: "Hastalık sebebiyle kaybettiğimiz insanlar var, fakat sayılar azalıyor. Bunun yakın olduğunu umuyor, hastalıktan hiç kaybımızın olmayacağı günlerin de geleceğini düşünüyoruz. Biz sağlık profesyonelleri, Bilim Kurulu ve salgınla mücadelenin strateji ekipleri olarak umutsuz tek gün yaşamadık. Gelinen noktada bu umut, tedbirlerin en az meşakkati içereceği sonuca odaklanmıştır. Duygularımızın, alışkanlıklarımızın kabullenmekte zorlanacağı ama aklın, bunu dikkate almak zorundayım dediği bir gerçek var." Dünyanın, virüsten tam olarak kurtulacak tarihi bilemediğini, uzmanların, böyle bir varsayımda bulunamadığını dile getiren Koca, şöyle devam etti: "Eğer bu öngörülebilir olsaydı, hayatın yeniden planlanması yerine bu büyük riske karşı mücadelenin tam olarak sonuçlanması beklenirdi. Fakat insan organizmasını istila eden son virüsün ne zaman etkisiz hale getirileceğini bilmek mümkün değildir. Mücadelenin daha ne kadar süreceğini bilemediğimiz için hayatı yeniden planlıyoruz. Yeniden planlanan hayatta, virüse karşı korunma tedbirlerini ilk plana alıyoruz. Bütün dünyada da bilim insanları bu yönde uyarıda bulunuyor." Bahar havasının ve ramazan coşkusunun arzu edildiği kadar yaşanamadığına işaret eden Koca, "Bayrama birkaç gün kalmışken, söylediklerim çok yakın günler için çok daha müjde yüklü olsun isterdim ama gerçekçi değil." diye konuştu. Hayat ve hastalık gibi risklere karşı kolay vazgeçebilecek şeylerin ön planda tutulmaması gerektiğine dikkati çeken Koca, "Erken umut, tedbirleri önemsiz kılmasın. Hala binlerce doktorumuz ve sağlık personelimizin evlerine döndüklerinde çocuklarına sarılamadıklarını unutmayın. Bizim aramızda dolaşan insanlara tanı konuyor. Risk hala dolaşımdadır. Virüsü karşılaştığınız kişilerden kimin taşıdığını bilemeyeceğiniz için yeni hasta sayısının azalması sizin için güvence değildir." uyarısında bulundu. "Bayram günlerinde tedbirlere uyarsak sonrasında daha özgür olabiliriz" Koca, sokağa maskesiz çıkılmaması gerektiğinin altını çizerek, 1,5 metre sosyal mesafe kuralına mutlaka uyulmasının önemine işaret etti. "Bir tedbir alınmış, diğerine uyulmamışsa risk önlenmemiştir." diyen Koca, sözlerine şöyle devam etti: "Bize beklediğimiz yaşama hürriyetini tedbirler ve tedbirlerin gücüyle devam eden mücadelemiz mutlaka getirecek. Size bayram günleri için veremediğim haberleri, daha ilerisi için verebilirim. Bayram günlerinde tedbirlere uyarsak sonrasında daha özgür olabiliriz. Fakat bayramı çok dikkatli geçirmeliyiz. Bayram günleri virüsün yeniden yayılma günleri olmamalı. Bu bayramı, eski bayramlar gibi kutlarsak hastalığın tırmanışa geçtiği günlere dönebiliriz. Bütün toplumdan istenildiği gibi evimizde kalalım. Bayram kutlamalarını ziyaretlere giderek yapmayalım. Anne babalarımıza, büyüklerimize hassasiyetimiz tehlikeli bir yakınlık olmasın. Onlar için en güzel sözleri düşünüp, arayalım. Kalbin kurduğu cümle, bir annenin elini öpmekten daha büyük yakınlık kurar." Bayramdan sonraki günlerin daha özgür olacağını dile getiren Koca, "Evlerimiz riske karşı bize bir güvence ortamı olmaya devam edecek ama tedbirlere uyarak yaşayacağımız daha geniş bir sosyal hayatımız olacak. Özgürlüğümüzü, hareket serbestimizi tedbirler garanti altına alacak." diye konuştu. Bakan Koca, koronavirüsle mücadelenin ikinci dönemindeki bu hayat tarzına "kontrollü sosyal hayat" denildiğini belirterek, kontrollü sosyal hayatın herkesin katkısı ve çabasıyla ısrarlı dikkatiyle kurulabileceğini ve serbestlik sağlayabileceğini söyledi. Bireylere düşenin maske takılması ve 1,5 metre sosyal mesafe kuralına uyulması olduğunu vurgulayan Koca, "Sizlerin bu tedbirlere uymanızı kolaylaştırmaksa tüm kurumların görevidir." dedi. Koca, Sağlık Bakanlığı olarak, konuyla ilgili bütün Bakanlıklarla yoğun bir çalışma yürüttüklerini ifade ederek, şu değerlendirmelerde bulundu: "Hareket serbestliğinin arttığı dönemde virüsün tehdidine, yüksek yayılım riskinin geri dönmesine izin vermemek için gerekli altyapıyı oluşturacağız. Evden dışarı çıktığınızda riske karşı kontrolün elimizde olması için bize destek verin. Alışveriş ve seyahatte, kendinizi bir güvenlik çemberine alın. Bunu nasıl yapacaksınız? Asansörden pazar yerine, metrodan iş yerine, kuaförden banka veznesine, her yerde kontrollü sosyal hayat kurallarına uyarak yapacaksınız. Sağlık güvenliğinizi riske edecek her ihtimale karşı dikkatli olacaksınız. Bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da mücadelede aktif rol alarak başarımızın büyük ortağı olacağınıza inanıyorum. Mücadelenin birinci döneminde başardık. Bu döneminde de başaracağımızdan kuşku duymuyorum." İş yerleri girişine uyulması gereken kurallar asılacak Bakanlığın bu günlerde, kontrollü sosyal hayatın muntazam uygulanması için girişimlerde bulunduğunu belirten Koca, yeni dönemin salgın açısından bazı standartlarını belirlemek, riskleri önlemek için Kültür ve Turizm, Sanayi ve Teknoloji, Ticaret, Ulaştırma ve Altyapı, Adalet ve İçişleri bakanlıklarıyla ortak çalışmalar yaptıklarını söyledi. Koca, "Riskli hareketliliğin olduğu kavşak noktalarına, havaalanlarına, sınır kapılarına, organize sanayi bölgelerine test kurduk ve kurmaya devam ediyoruz." dedi. Bakanlıklarla yürütülen bu hazırlıklarda, çalışma ortamı açısından risk oluşturabilecek, iş yeri sayısı bakımından en yüksek sektörleri masaya yatırdıklarını anlatan Koca, Bilim Kurulu'nca bu sektörlerle ilgili çalışma kurallarının belirlendiğini, rehberlerin hazırlandığını aktardı. Bugünden sonra iş yerlerinin girişinde, o iş yerinde uyulması gereken kuralları gösteren afişler ve çalışma rehberlerinin bulunacağını dile getiren Koca, "Hayat Eve Sığar" mobil uygulaması üzerinden vatandaşların bu iş yerlerinin Bilim Kurulu'nun hazırladığı rehberle uyum derecesini puanlandırabileceğini söyledi. Koca, böylece bir denetim ağı oluşturacaklarını belirterek, "Vatandaşlarımız kontrollü sosyal hayat döneminde, mücadelede sadece kurallara uyan taraf değil kuralları denetleyen taraf olacak. İş yerlerinin girişlerinde asılı afişlerde iş yerinin mekan durumu, belirlenen kurallar içinde çalışma saati ve bir arada bulunabilecek azami insan sayısını göreceksiniz. Ayrıca detaylı çalışma rehberleri de bulunacak. Bilim Kurulu'muz, henüz kapalı olup ancak bu normalleşme süreci takvimi içinde açılabilecek iş yerleri için de rehberler hazırlamaktadır. Bir kısmı şimdiden hazır durumdadır." açıklamasında bulundu. "Bireyler risk taşımadığını uygulama aracılığıyla gösterebilecek" Daha önce kontrollü sosyal hayatı kolaylaştıracak "Hayat Eve Sığar" mobil uygulamasından bahsettiğini anımsatan Koca, mobil uygulamanın kullanıcı sayısının 10 milyonu aştığını, uygulamanın evden çıkıldığında vatandaşlara rehber olacağını söyledi. Bulunulan ortamda veya gitmek istenilen yerin ne ölçüde risk taşıdığının görülüp, anında tedbir alınabilineceğini aktaran Koca, "Uygulamanın çok önemli diğer bir fonksiyonu da şudur; bireyler risk taşımadığını, hasta veya temaslı olmadığını bu uygulama aracılığıyla gösterebilecek." diye konuştu. Uygulamanın uçağa binerken, serbest giriş kartı olacağını dile getiren Koca, hastalıkla mücadelenin bu döneminde seyahatlerde kişilerden risk taşımadığını göstermesinin isteneceğini kaydetti. Bu bilginin dünyada artık karşılıklı hak olduğuna değinen Koca, şu değerlendirmelerde bulundu: "Salgınla bulaşan hastalıklarla ilgili, sosyal hayata katılım söz konusu olduğunda, özel bir bilgi değildir. Bu uygulamaya öncelikle şehirler arası ulaşımda geçiyoruz. Mobil uygulama üzerinden alacağınız kodu kullanarak uçak ve tren seyahati yapabileceksiniz. Seyahatlerde sağlık durumlarının kontrolü, ilgili seyahat firması tarafından sağlanacak ve buna göre tedbir alınacak. Sonradan bir yolcuya eğer virüs bulaştığı tespit edilirse, yolculuk esnasında temas ettiği kişilerin takibi yapılacak. Tüm ulaşım süreçlerinde, 'Hayat Eve Sığar' mobil uygulaması üzerinden, HES kodu oluşturulabileceği gibi kısa mesaj yoluyla da HES kodu alınabilecek. Böylece seyahatlerde tüm yolcuların en üst düzeyde güvenliği sağlanmaya çalışılacak. " HES kodlarının kişiye özel üretilen tekil kodlar olduğunun altını çizen Koca, kontrolü ve yönetiminin kişinin elinde olacağını vurguladı. T.C. kimlik numarası gibi sabit olmadığını, her paylaşımda farklı bir kodun oluşturulacağına dikkati çeken Koca, kod sayesinde kimsenin kimlik numarası gibi kişisel bir bilgiyi başkasıyla paylaşmak zorunda kalmayacağının altını çizdi. Mobil uygulama ve HES kodunun, önümüzdeki günlerde yaygın kullanımının hayatı kolaylaştıracağını aktaran Koca, Kovid-19'un sadece sağlık değil sosyal hayatı, çalışma hayatı ve insan etkinliğinin birlikte gerçekleştiği alanların neredeyse tamamını içerecek tedbirler gerektirdiğini anlattı. Salgın boyunca sadece insanların hasta olmadığını, riskle sadece kişilerin karşılaşmadığını, ekonomilerin de ticaretin de eğitimin de salgın karşısında zayıf düştüğünü söyleyen Koca, salgınla mücadelenin bir cephesinin de kültürel hayattan ekonomiye bütün hayatın yeniden sağlık bulmasını amaçlayacağını dile getirdi. "Sağlık yatırımları, sosyal refahın şartıdır" Bunlarla birlikte dünyanın "Her işin başının sağlık" olduğunu idrak ettiğini, bunun salgın karşısında gerileyen her şeyi içerdiğini bildiren Bakan Koca, "Ülkemizde sağlığa yapılan yatırımlar büyük bir isabettir. Başta kendimizin sorumlu olduğumuz sağlık güvenliğimiz, yüksek bir haktır. Sağlık yatırımları, sosyal refahın şartıdır. " şeklinde konuştu. Ramazan Bayramı'nın kutlanacağını anımsatan Koca, sözlerini şöyle sürdürdü: "Bu bayram sözün, sarılmanın yerini tutacağı, hürmet ve tebessüm dolu bakışın, mesafeyi aradan kaldıracağı bir bayram olacak. Bu bayram büyüklerimizle, akrabalarımızla dostlarımızla bir araya gelemiyoruz, 'el öpenlerin çok olsun' sözünü belki sadece telefonda söyleyebiliyoruz. Ama yakınlıklar kurmanın, yakınları ifade etmenin yolları sayısız. En güzel kutlamaları almanızı diliyorum. Bayramınız mübarek olsun, hepinizi gönülden kutluyorum. Saygı ve sevgilerimi sunuyorum." "Sağlık turizmi sezonunu erken başlattık" Sağlık turizmi kapsamında, bugünden geçerli olmak üzere 31 ülkeden gelen hastaların kabul edilmesine ilişkin, şu ana kadar bir başvuru olup olmadığı ve Türkiye'nin gelecek günlerdeki sağlık turizmine ilişkin hedefleri sorulan Koca, sağlık turizmini çok önemsediklerini vurguladı. Bu süreçte sağlık turizmini de kontrollü yapmayı amaçladıklarına işaret eden Koca, şunları kaydetti: "Sağlık turizmi sezonunu erken başlattık, yani bugünden itibaren. Burada yapılan özellikle pandemi açısından sorunun daha minimal olduğu 31 ülke için bu başlatılmış oldu. Şu an uluslararası uçuşların olmadığını da biliyoruz. Burada gerektiğinde, talebe göre charter seferleri de düzenlenebilir olacak. Bununla ilgili bugünden itibaren sadece bakanlığımız değil hem üniversiteler hem özel sektör hem kamu kurumlarına müracaat eden kişiler, tespit ediliyor, müracaatlar alınıyor. Bu müracaatlara göre, yoğunluğa göre gerektiğinde charter seferleri dahil olmak üzere de düzenlenmiş olacak." Libya Sağlık Bakanı ile bugün bir görüşme yaptıklarını aktaran Koca, şöyle devam etti: "Son derece memnun oldular, bu anlamda çok hastalarının olduğunu söylediler ama biz bu sağlık turizmini yaparken özellikle bulundukları bölgede testlerini son 2 gün içinde yapmış olmalarını önemsemekle birlikte Türkiye'ye gelişlerinde bu testlerin yapılmasını şart koşuyoruz. Yanlarında gelecek olan sabit bir, en fazla iki kişi olmak üzere onların da burada hangi şartlarda, hastane ortamında kalabileceklerini belirten bir genelgemiz de oldu. Bu da yayınlamdı. Dolayısıyla bu çerçevede biz, Kovid'li hasta değil daha çok hangi hasta gruplarını kabul etmemiz gerektiğini, branşları da belirlemiş olduk. Özellikle bu anlamda yurt dışı hastaya hizmet verebilecek ortamları, daha ayrı ortamlar yaparak planlamak istiyoruz." İstanbul'daki yeni hastaneler sağlık turizminde de kullanılacak Fahrettin Koca, yarın açılışı yapılacak Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesinin ağırlıklı olarak sağlık turizminde kullanacakları bir hastane olacağını belirterek, benzer şekilde önümüzdeki günlerde açılışı gerçekleştirilecek Sancaktepe ve Yeşilköy'de yapılan acil durum hastanelerini sağlık turizmi açısından da kullanmak üzere planladıklarını ifade etti. Sadece bu iki hastanenin sağlık turizmi için devrede tutulmayacağının altını çizen Koca, "Bu iki hastanede 1000 yatağın 400'ü yoğun bakım yatağı olarak planlandı ve istenildiğinde bütün yatakları yoğun bakım yatağı olabilecek şekilde yapıldı. Yani kalıcı, çok amaçlı acil durum hastanesi olarak fonksiyon görecek bu iki hastane." diye konuştu. Aynı zamanda her bir hastanenin en az 80-100 yatağının diyaliz hastaları için ayrılacağını aktaran Koca, bunun dışında İstanbul'da yoğun bakım ihtiyacının çok fazla olduğunu, o nedenle her iki bölgede 400'er yataklı yoğun bakımların devreye girmesiyle İstanbul'daki yoğun bakım sorununun çözüleceği bilgisini verdi. Bakan Koca, özellikle Kovid-19 döneminde yoğun bakım ihtiyacı olduğunda kullanmayı hedefledikleri acil durum hastanelerinin daha sonrada yoğun bakım ihtiyacı, diyaliz, rehabilitasyon ve sağlık turizmi için de devrede olacağına dikkati çekti. Bu iki hastaneye yeni tip koronavirüs (Kovid-19) nedeniyle hayatını kaybeden ve kendisinin de hocası olan Murat Dilmener ile Feriha Öz'ün adının verilmesinin son derece önemli olduğuna değinen Koca, "Bu hastanelere bu hocaların ismi için bile bu hastanelerin yapılmasını son derece önemli olduğunu söylemek istiyorum. Çünkü çok kıymetli insanlardı, çünkü bunlar hocaların hocasıydı." ifadelerini kullandı. "R0 veya R değeri olarak bu oranın 0,72 olduğunu söyleyebilirim" Koca, virüs bulaştırma katsayısı R0 değerinin ne olduğuna ilişkin soru üzerine, R0 değerinin hastalığın yayılım hızını gösteren bir katsayı olduğunu belirterek, "Burada kabaca R değeri olarak söylediğimizde ben geçen bir oran vermiştim o özellikle bu güne kadar olan dönemin ortalaması olan bir R değeriydi. Bugün itibarıyla R0 veya R değeri olarak bu oranın 0,72 olduğunu söyleyebilirim. Yani her geçen gün oranın düştüğünü ve giderek bu bulaşıcılık hızının azaldığını, sayıların giderek düşmeye devam ettiğini gösteren bir oran." şeklinde konuştu. Sınavlarda maske kullanımı Üniversite ve liselere giriş sınavlarında öğrencilerin maske takıp takmayacağına ilişkin bir soru üzerine Bakan Koca, şu yanıtı verdi: "Öğrencilerimizle ilgili bu konu Bilim Kurulunda birkaç defa görüşüldü. Bugün de bu konu tekrar görüşüldü. Özellikle bu konuyla ilgili bir rehber de yayınlanmış olacak. Ben şimdiden şunu söyleyebilirim; bütün öğrencilerimizin maske ile sırasına oturması istenecek. Yani herkesin maskesiyle imtihana gireceği sıraya oturması sağlanacak ve mesafe korunabiliyor ise bizim belirttiğimiz, rehberde belirtilen mesafeler anlamında söylüyorum. Mesafe korunabilir bir sınıfsa o durumda maskesini çıkarmasını Bilim Kurulu öneriyor. Yani özellikle maskeli olacak, fakat imtihan anında bu maskenin devam etmesi gerekmiyor, maske çıkarılabilir. Bununla ilgili de zaten bir rehber hazırlığı yapılıyor."