- GAPTAEM Müdürü Çetiner: - "Bu sistem sayesinde 500 dönüm araziyi hiç şebeke elektriği kullanmadan güneş enerjisiyle hem derin kuyudan su çıkarıyor hem de center pivotu çalıştırarak sulama yapıyoruz" Şanlıurfa'da, Güneydoğu Anadolu Projesi Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünce (GAPTAEM) geliştirilen güneş enerjisiyle çalışan center pivot sulama sistemiyle, 500 dekar alan sulanmaya başlandı. Elektrik kesintilerinin sulanan ürünlerde yol açtığı zararın önüne geçmek amacıyla GAPTAEM tarafından yürütülen ve Karacadağ Kalkınma Ajansınca mali destek sağlanan "İlk Örnek Güneş Pili Center Pivot Sulama Sistemi Kurulumu" projesi 2 yıllık çalışmanın ardından tamamlandı. GAPTAEM mühendisleri tarafından geliştirilen sistemle, 700 güneş panelinden elde edilen 175 kilovatsaat elektrikle ilk kez 150 beygir gücünde dalgıç pompa çalıştırıldı. Pompanın yaklaşık 200 metre derinliğindeki kuyudan çıkardığı suyla, 440 metre uzunluğundaki center pivot sulama sistemi hareket ettirilerek, şebeke elektriğine ihtiyaç duyulmadan 500 dekar arazi sulanmaya başlandı. GAPTAEM Müdürü İbrahim Halil Çetiner, AA muhabirine, bölgenin güneş enerjisinde verimli bir potansiyele sahip olduğu, yıl içinde yaklaşık 300 gün güneş enerjisinden yararlanılabildiğini söyledi. Bölgede yaşanan elektrik kesintileri nedeniyle önceki yıllarda bin 300 dönüm arazideki mısırın büyük zarar gördüğünü anlatan Çetiner, böyle bir sorunun yaşanmaması ve güneş enerjisinden faydalanma amacıyla çalışma başlattıklarını dile getirdi. Çalışmalar sonucunda güneş enerjisiyle çalışan center pivot sulama sistemini kurduklarını kaydeden Çetiner, "Bu sistem sayesinde 500 dönümü araziyi hiç şebeke elektriği kullanmadan güneş enerjisiyle hem derin kuyudan su çıkarıyor hem de center pivotu çalıştırarak sulama yapıyoruz. Bu anlamda sistemin Türkiye ve Avrupa'da ilk olduğunu düşünüyoruz. Bu konuda yapılmış bir çalışma, bir literatür bulamadık. Yakın bir zamanda patent başvurusunu yapacağız." dedi. - Cep telefonuyla kontrol edilmesi planlanıyor Sistemin daha fazla geliştirilmesi için çalışmalara devam edeceklerini dile getiren Çetiner, "Bu sistemin bir sonraki aşaması ise otomasyonlu hale getirilmesi olacak. Yani bulunduğumuz yerden cep telefonuyla sistemi başlatabileceğiz, sulamaya başlatabileceğiz, sulamayı kesebileceğiz, center pivotu hareket ettirip durdurabileceğiz. Bu şekilde bir otomasyon sistemi kuracağız. Aynı zamanda panellerin güneşi takip etmesi ve güneşe göre hareket etmesini sağlamak da bundan sonraki hedeflerimiz arasında." diye konuştu. - Güneşli günlerde 14 saat çalışabiliyor Proje yürütücüsü GAPTAEM Mühendisi Ümran Atay da projelerindeki en büyük yeniliğin 150 beygir gücündeki dalgıç pompayı güneş enerjisiyle çalıştırmak olduğunu belirtti. Daha önce bu büyüklükteki bir dalgıç pompayı güneş enerjisiyle çalıştırmadıklarını vurgulayan Atay, şöyle devam etti: "Sistemle güneş enerjisinden elde ettiğimiz elektrikle 100-200 metre derinlikten su çıkarıyoruz, center pivotu hareket ettiriyoruz. Daha önce büyük dalgıç pompaları güneş enerjisiyle çalıştıramıyorduk. Bu sistemde bunun önüne geçtik. Bölgemizde büyük tarımsal işletmeler var. Bu işletmeler sistemimizi rahatlıkla kullanabilirler. Özellikle sulama döneminde elektrik kesintilerinin yaygın olduğu dönemde güneş bol miktarda oluyor. Güneş enerjisi de bol olduğu için gün içinde 14 saat bu sistem rahatlıkla çalışıyor. Sistem ilk kez sulanan alanda ürün alınması durumunda ilk yılında rahatlıkla kendini amorti edebiliyor çünkü yıl içinde iki ürün yetiştirmenizi sağlıyor." Atay, sistemin şebeke enerjisine entegre olduğunu, güneş enerjisi yerine şebeke enerjisiyle de çalıştırılabileceğini kaydetti.